Πολυκυστικές Ωοθήκες
Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών – μια ενδοκρινολογική διαταραχή, η οποία επηρεάζει το 10-15% των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας – είναι από τις πιο συχνές αιτίες υπογονιμότητας. Οι γυναίκες που πάσχουν από αυτό το σύνδρομο/πάθηση, έχουν πολλαπλές μικρές κύστες στις ωοθήκες τους. Οι κύστες αυτές δημιουργούνται όταν διαταράσσεται ο φυσιολογικός κύκλος της γυναίκας.
Η ωοθήκη είναι διογκωμένη και υπάρχει αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων και οιστρογόνων, η οποία σε συνδυασμό με την απουσία ωορρηξίας ενδέχεται να οδηγήσει σε υπογονιμότητα.
Ποια είναι τα συμπτώματα των γυναικών με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών;
Τα πιο συνήθη συμπτώματα που παρατηρούνται στις γυναίκες με Πολυκυστικές Ωοθήκες περιλαμβάνουν επιγραμματικά:
– ακμή
– παχυσαρκία
– διαταραχές περιόδου
– αυξημένη τριχοφυΐα
– υπογονιμότητα
Πως γίνεται η διάγνωση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών;
Η διάγνωση της συγκεκριμένης πάθησης γίνεται καταρχήν με τη λήψη ενός λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού της ασθενούς και σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα. Η διερεύνηση συνεχίζεται με διακολπικό Υπερηχογράφημα Ωοθηκών και εν συνεχεία με έλεγχο του ορμονικού προφίλ της ασθενούς με μια σειρά εξετάσεων (π.χ. ανδρογόνα, LH, FSH). Επίσης, σε πολλές ασθενείς παρατηρούνται αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης λόγω αντίστασης στην ινσουλίνη.
Ποιά είναι η αιτία του συνδρόμου αυτού;
Παρόλο που έχει ερευνηθεί εκτεταμένα, δεν έχει βρεθεί απάντηση όσον αφορά την αιτιοπαθογένεια της νόσου αυτής. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι η χαρακτηριστική εικόνα των ωοθηκών (πολλαπλές κύστεις στην περιφέρεια), προκαλείται όταν υπάρχει ανωοθυλακιορηξία (απουσία ωορρηξίας για μεγάλο διάστημα).
Οι γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες έχουν μονίμως αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων και οιστρογόνων, που δημιουργούν ένα φαύλο κύκλο, ενώ η παχυσαρκία εντείνει το πρόβλημα. Αυτό οφείλεται στην ενισχυμένη παραγωγή οιστρογόνων από το λιπώδη ιστό. Επιπρόσθετα, τα επινεφρίδια δύναται να παράγουν αυξημένα ανδρογόνα και να συμβάλλουν, με αυτόν τον τρόπο στο σύνδρομο.
Πώς αντιμετωπίζεται η υπογονιμότητα σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών;
Η αντιμετώπιση της υπογονιμότητας σε γυναίκες με αυτή την πάθηση, έχει ως σκοπό την πρόκληση ωορρηξίας. Η προτεινόμενη θεραπεία συνεπώς περιλαμβάνει:
1. Απώλεια βάρους: Η απώλεια ενδέχεται από μόνη της να επαναφέρει την περιοδικότητα του κύκλου καθώς και την ωορρηξία. Ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα είναι η δυσκολία των γυναικών με το σύνδρομο αυτό, στην απώλεια βάρους. Για το λόγο αυτό η δίαιτα πρέπει να είναι υψηλή σε πρωτεΐνες, μέτρια σε υδατάνθρακες και χαμηλή σε λιπαρά. Η αερόβια γυμναστική όπως τρέξιμο, κολύμπι και περπάτημα βοηθάνε αρκετά. Σε κάθε περίπτωση όμως θα πρέπει να υπάρχει η παρακολούθηση από το θεράπων γυναικολόγο ενώ χρήσιμη είναι η παρακολούθηση από ειδικό διαιτολόγο.
2. Φαρμακευτική αγωγή: Ως πρώτο φάρμακο επιλογής χρησιμοποιείται η κιτρική κλομιφαίνη. Κατά την διάρκεια της θεραπείας, η γυναίκα πρέπει να παρακολουθείται υπερηχογραφικά ώστε να ελέγχεται η ανάπτυξη των ωοθυλακίων.Eαν άλλο φάρμακο σε μορφή χαπιού που χρησιμοποιούμε τα τελευταία χρόνια είναι η λετροζόλη με πολύ καλά αποτελέσματα. Εάν το συγκεκριμένα σκευάσματα δεν αποδώσουν, τότε χορηγούμε γονοδοτροφίνες υπό την μορφή ενέσεων..
Τα τελευταία χρόνια ένα νέο σκεύασμα που χορηγείται στους διαβητικούς – η μετφορμίνη – χορηγείται και στις γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών που εμφανίζουν αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη. Έρευνές έχουν δείξει ότι το συγκεκριμένο σκεύασμα δύναται να βοηθήσει τη γονιμότητα, διορθώνοντας αυτήν την ενδοκρινολογική διαταραχή και να έχουν καλύτερα αποτελέσματα οι θεραπείες που δίνουμε για την πρόκληση ωορρηξίας.
3. Χειρουργική θεραπεία: Μια εναλλακτική θεραπευτική προσέγγιση είναι η λαπαροσκοπική διάτρηση των ωοθηκών (ovarian drilling) κατά την οποία με διαθερμία δημιουργούμε πολλαπλές τρύπες στην πεπαχυσμένη ωοθηκική κάψα. Αυτή η μέθοδος, βοηθάει στην αποκατάσταση της βλάβης των ωοθηκών και στην πρόκληση της ωορρηξίας.
4. Εξωσωματική γονιμοποίηση: Εάν όλες οι άλλες μέθοδοι δεν φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα τότε η επόμενη λύση και σίγουρα με τα μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση.
Στην εξωσωματική γονιμοποίηση σε γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες υπάρχει ο κίνδυνος της υπερδιέγερσης των ωοθηκών (δηλαδή οι γυναίκες με την φαρμακευτική αγωγή να παράγουν πολλά ωάρια)γι αυτό είμαστε πολύ προσεκτικοί στις δόσεις φαρμάκων που χορηγούμε και στα πρωτόκολλα διέγερσης.
